iPhone Maaş Endeksi

Teknolojinin günlük hayatın belirliyeci role sahip olması ve özellikle iş hayatınında ayrılmaz bir parçası olmasından ötürü akıllı cihazlarda temel ihtiyaç niteliği taşır hale gelmiştir. Ünlü teknoloji markası Apple da hemen hemen dünyanın her ülkesinde standartlaşmış bir üretim ve satış politikası sunan küresel bir işletme olması nedeni ile fiyatlandırma politikalarını küresel ölçekte belirlemektedir. Bu sebeple ülkelerde belirlemiş oldukları fiyatlar bazı göstergelere konu olmaktadır. Bunlardan biriside insanların emek karşılığını ölçen maaş endeksidir.

iPhone maaş endeksi (iPhone endeksi), bir ülkede satılan ortalama bir iPhone’un fiyatını baz alarak o ülkede çalışan personelin maaşı ile karşılaştırılması sonucu meslek değerini ve satın alma gücü paritesini gösteren ölçüttür. Bu endeks, personel maaşının iPhone ücretine bölünmesi ile meslek değerini ölçmeye ve bu ülkedeki bir çalışanın ortalama saatlik ücreti ile bir iPhone satın almak için kaç saat çalışması gerektiğini göstermeye yarar. Bu değer, ülkeler ile kıyaslama yapıldığında satın alma gücü paritesini ortaya çıkartır.

iPhone maaş endeksi ile bir ülkedeki mesleklerin değerleri karşılaştırılabilir. Maaşın iPhone ücretine bölünmesi ile kişinin bir aylık emeğinin bir iPhone edip etmeyeceğini ve diğer ülkelerle kıyaslanarak satın alma gücü ölçülebilir. Şöyle ki;

• Bir ülkedeki güncel model bir iPhone fiyatı belirlenir.
• Meslek belirlenir ve alınan net maaş iPhone fiyatına bölünür.

Örneğin, 2023 yılında Almanya’da bir Sistem Mühendisinin aldığı ortalama maaş, kendi ülkesinde satışa sunulan iPhone 14 fiyatına bölünerek hesaplanır. Aynı hesaplama Fransa için yapılarak çıkan sonuçlar karşılaştırılır.

Almanya’da;
iPhone satış ücreti: 999 €
Sistem mühendisi personel maaşı: 4 400 €

Almanya iPhone maaş indeksi ; 4.40.

Fransa’da;
iPhone satış ücreti: 1.019 €
Sistem mühendisi personel maaşı: 3.540 €

Fransa iPhone maaş indeksi ; 3,47.

Bu endeks ile aynı meslek ve pozisyon mensubu iki personelin maaşı ile kendi ülkelerinde kaç birim iPhone alabileceği karşılaştırılmış olur. Bu durumda bir maaş ile,
Fransa’da bir sistem mühendisi 3.47 adet iPhone,
Almanya’da bir sistem mühendisi 4.40 adet iPhone alabilmektedir. Böylece Almanya’da bir sistem mühendisinin daha değerli olduğu sonucuna ulaşılır.

Bir iPhone almak için kaç saat çalışmalıyız?

iPhone maaş endeksini saatlik çalışma üzerinden hesaplama yaparak bir kişinin bir iPhone satın almak için kaç saat çalışması gerektiğini de hesaplayabiliriz.

Hesaplama yöntemi şu şekildedir:

• Bir ülkedeki yeni model baz bir iPhone fiyatı belirlenir.
• Meslek belirlenir ve aldığı saatlik ücret iPhone fiyatına bölünür.

Örneğin, bir ülkede iPhone fiyatı 1000 dolar ve bir memurun ortalama saatlik ücret 10 dolar ise, iPhone maaş endeksi 1000/10 = 100 olacaktır. Bu, o ülkede çalışan bir memurun ortalama saatlik ücreti ile bir iPhone satın almak için kaç saat çalışması gerektiğini gösterir. Aynı şekilde başka bir ülkede aynı koşullar uygulanarak karşılaştırma yapılması durumunda ülkeler arasındaki ekonomik eşitsizliği çıkarır.

iPhone maaş indeksi basit bir hesaplama biçimi olup doğru verilerin girilmesi koşuluyla kurum araştırmalarından daha güncel bir sonuç vermesine imkan tanır.

Bilgi Teknolojilerinde Maaş Endeksi

Dünyada önemi en çok artan Bilgi Teknolojileri (IT) alanında çalışan personellerin nitelikleri Başlangıç (Junior), Orta (Middle), İleri (Senior) seviye olmak üzere 3 ana kategoriye ayrılır. Buna eğitim, iş tecrübesi, yetkinlikleri, kurumun niteliği gibi birçok değişkende eklenerek personelleriin maaşı (değişkenlik gösterir) belirlenir. Bu sebeple net bir maaş standardı belirlemek mümkün olmasada ortalama bir ücret ortaya çıkar.

Bu şekilde takriben senyör bir çalışanı ele alarak endeks konusunda bir örnek verelim. 2023 yılının başında Türkiye’de ortalama bir firmada çalışan ve mühendis diplomasına sahip bir senyör yazılım uzmanının ortalama net maaşının 26.000 TL, bir polis memurunun ise 20.500 TL olduğunu düşünelim. 2023 yılında piyasaya sürülen iPhone 14’ün fiyatı ise 32.999 TL’dir. iPhone maaş endeksi, ortalama net maaşı iPhone fiyatına bölerek hesaplarız.

Bu bilgiler nezdinde, Türkiye’de bu iki mesleğin karşılaştırmasını şu şekilde hesaplayabiliriz;

Yazılım uzmanının iPhone maaş endeksi = 26.000 TL / 32.999 TL = 0,78
Polis memurunun iPhone maaş endeksi = 20.500 TL / 32.999 TL = 0,62

Bu karşılaştırma, bize ülke içi meslek değerini verir. Bu oranlar aynı koşullar değerlendirmeye alındığı takdirde diğer ülke oranları ile kıyaslanarak ülkeler arasındaki ekonomik eşitsizliği gösterir.

Almanya’da aynı pozisyonda çalışan bir yazılım uzmanının maaşının 4.900 euro ve iPhone 14 satış fiyatının 999 euro olduğu verilerinden yola çıkarsak,

Almanya için iPhone maaş endeksi = 104.125TL / 21.228 TL = 4,90 (Kur oranı 21,25 TL)
Türkiye için iPhone maaş endeksi = 26.000 TL / 32.999 TL = 0,78

Bu hesaplamaya göre, Almanya’daki yazılım mühendisinin iPhone 14 satın almak için ödediği para, ortalama aylık net maaşının 4,90 katına eşit iken, Türkiye’de bir aylık emeği karşılığında bir iPhone alamamaktadır.

Bir iPhone kadar değeriniz yok mu?